بررسی نظرات دانشجویان پزشکی در مورد فریب‌کاری پژوهشی در تدوین پایان‌نامه و فراوانی نسبی آن

زمینه: پزشکان آینده یا دانشجویان پزشکی امروز باید در تمام جنبه­های امور تحصیلی از جمله انجام پژوهش و نوشتن پایان نامه با صداقت باشند. هدف: این مطالعه به منظور تعیین شیوع فریب­کاری پژوهشی در بین دانشجویان سال آخر پزشکی بر اساس گزارش خود آنان و تعیین نگرش آنان نسبت به برخی از موارد فریب­کاری پژوهشی صورت گرفت. روش کار: کلیه دانشجویان سال آخر پزشکی شامل 104 نفر نمونه این پژوهش بودند. جمع­آوری داده­ها توسط پرسشنامه­ای که روایی و پایایی آن مورد تأئید قرار گرفته بود، صورت گرفت. این پرسشنامه شامل هفت نوع از موارد اصلی سوء رفتار پژوهشی بود که با استفاده از متون معتبر و بحث گروهی با دانشجویان علاقمند، تعیین گردید. از دانشجویان خواسته شد تا فراوانی نسبی هر یک از انواع سوء رفتار پژوهشی را تعیین و نگرش خود را از طریق میزان تأئید انواع سوء رفتارهای پژوهشی بر روی مقیاس پنج درجه­ای لیکرت (از کاملاً مورد تأئید تا کاملاً مردود) مشخص نمایند. یافته­ها: کلیه دانشجویان به سؤالات پرسشنامه پاسخ دادند. بدین ترتیب میزان پاسخ دهی صددرصد بود. 54 درصد پاسخ گویان زن و بقیه مرد بودند. میانه "جعل داده­ها" و "دستکاری نتایج" به ترتیب 37 و 40 درصد بود و دانشجویان مورد مطالعه، سرقت ادبی را بین 25 تا 50 درصد تخمین زدند. در حالی که 71 درصد از دانشجویان عدم رعایت اصول اخلاقی در رابطه با بیماران را مردود می­دانستند، "کپی گرفتن برخی مطالب پایان نامه از سایر منابع" به عنوان یکی از موارد فریب­کاری پژوهشی مورد تأئید حدود 58 درصد از آنان بود. نتیجه گیری: اگر یافته­ها به کل کشور قابل تعمیم باشد می­توان آن را به عنوان یک مشکل جدی آموزشی و اخلاقی تلقی نمود. نتایج این مطالعه توجه ما را به سمت پژوهش­ها و نیز تعمق بیشتر پیرامون گرفتن اجباری پایان نامه و راه­های جایگزین آن جلب می نماید.